An toàn lao động trong xây dựng là vấn đề quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người lao động. Ngành xây dựng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, từ môi trường làm việc đến các công cụ và thiết bị sử dụng. Hiểu và tuân thủ các quy định về an toàn lao động là yếu tố cần thiết để giảm thiểu tai nạn và đảm bảo hiệu quả thi công.
An toàn lao động trong xây dựng là gì ?
Khái niệm “an toàn xây dựng” có thể hiểu là an toàn lao động trong quá trình thi công các công trình xây dựng như nhà ở, nhà cao tầng… và được gọi đầy đủ là an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình.
Theo Khoản 1 Điều 3 Thông tư 04/2017/TT-BXD, an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình được định nghĩa là giải pháp phòng ngừa và chống lại các yếu tố nguy hiểm, có hại nhằm bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa thương tật, tử vong và hạn chế sự cố mất an toàn lao động trong suốt quá trình thi công công trình.
Như vậy, an toàn xây dựng đơn giản là các biện pháp phòng ngừa nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người lao động khi tham gia thi công các công trình xây dựng.
>> Xem thêm: Tìm Hiểu Về Các Chứng Chỉ An Toàn Lao Động Hiện Nay
Tiêu chuẩn an toàn trong xây dựng
Các quy định liên quan đến an toàn lao động trong xây dựng gồm các nội dung cơ bản như sau:
Các căn cứ pháp lý quy định an toàn thi công công trình xây dựng
Mỗi ngành nghề đều có những quy định, tiêu chuẩn và quy chuẩn riêng để đảm bảo hoạt động diễn ra an toàn và hiệu quả. Ngành xây dựng cũng không ngoại lệ, với các quy phạm kỹ thuật an toàn mới nhất được thiết lập để phù hợp với thực tế thi công, nhằm bảo vệ tính mạng và sức khỏe của công nhân, lao động trong môi trường công trường đầy rủi ro.
Hiện nay, các quy định về an toàn lao động trong xây dựng đã được quy định rõ ràng, bao gồm các công tác an toàn, hệ thống quản lý an toàn công trường, hồ sơ an toàn thi công, kiểm định và giám sát an toàn xây dựng. Những quy chuẩn này được quy định chi tiết trong các văn bản pháp lý như:
- Luật Xây dựng 50/2014/QH13
- Luật An toàn, vệ sinh lao động số 84/2015/QH13
- Thông tư số 04/2017/TT-BXD về quản lý an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình
Ngoài ra, các quy định này cũng được hướng dẫn qua các chương trình tập huấn, đào tạo nhằm xây dựng văn hóa an toàn lao động trong các doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều công ty chưa thực sự tuân thủ đầy đủ các quy định về an toàn lao động trong ngành xây dựng, dẫn đến sự tồn tại của các tình huống mất an toàn bên cạnh những nỗ lực bảo đảm an toàn.
Trách nhiệm quản lý an toàn trong thi công xây dựng công trình
Theo Khoản 2 Điều 3 Thông tư 04/2017/TT-BXD, quản lý an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình được hiểu là các hoạt động quản lý của các bên tham gia vào quá trình đầu tư xây dựng. Các quy định hiện nay về công tác quản lý an toàn xây dựng công trình xác định rõ trách nhiệm của các bên, đặc biệt là chủ đầu tư và nhà thầu, nhằm đảm bảo an toàn trong suốt quá trình thi công.
Trách nhiệm của chủ đầu tư trong quản lý an toàn xây dựng
Chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện các công việc theo quy định tại Thông tư 04/2017/TT-BXD, bao gồm:
- Xác nhận và phê duyệt kế hoạch an toàn trong thi công do nhà thầu lập.
- Kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác an toàn lao động do nhà thầu thi công.
- Phân công nhiệm vụ cho kỹ sư an toàn xây dựng, giám sát và yêu cầu tạm dừng thi công khi phát hiện sự cố có thể gây mất an toàn.
- Phối hợp với nhà thầu trong việc thực hiện các biện pháp an toàn lao động và giải quyết các vấn đề phát sinh.
- Chỉ đạo và phối hợp với nhà thầu trong việc xử lý tai nạn lao động và các sự cố gây mất an toàn.
- Chủ đầu tư có thể chuyển giao một phần trách nhiệm quản lý an toàn lao động cho nhà thầu thông qua hợp đồng tổng thầu, trong đó nhà thầu sẽ thực hiện công tác quản lý an toàn theo thỏa thuận.
Trách nhiệm của nhà thầu trong quản lý an toàn xây dựng
Nhà thầu có nhiệm vụ đề xuất và thực hiện các biện pháp an toàn cho người lao động, thiết bị và tài sản công trình. Cụ thể:
- Lập bộ phận quản lý an toàn lao động đầy đủ theo quy định, thực hiện kiểm định an toàn đối với các máy móc, thiết bị phục vụ thi công.
- Lập biện pháp thi công chi tiết cho các công việc có nguy cơ cao, đảm bảo an toàn trong thi công.
- Khi phát hiện nguy cơ tai nạn lao động, nhà thầu phải dừng thi công và khắc phục trước khi tiếp tục.
- Định kỳ báo cáo kết quả công tác quản lý an toàn cho chủ đầu tư.
Trách nhiệm của bộ phận quản lý an toàn lao động của nhà thầu
Bộ phận an toàn lao động của nhà thầu có trách nhiệm triển khai các kế hoạch an toàn được chủ đầu tư phê duyệt, hướng dẫn công nhân nhận diện các nguy cơ và thực hiện biện pháp an toàn, kiểm tra việc sử dụng thiết bị bảo vệ cá nhân, và quản lý số lượng công nhân trên công trường.
Khi phát hiện vi phạm hoặc nguy cơ gây mất an toàn, bộ phận an toàn phải xử lý kịp thời, bao gồm đình chỉ thi công nếu cần thiết và báo cáo cho chỉ huy trưởng công trường.
Trách nhiệm của người lao động trong công trường xây dựng
Người lao động có nghĩa vụ tuân thủ các quy định về an toàn lao động, sử dụng thiết bị bảo vệ cá nhân, tham gia huấn luyện an toàn và báo cáo kịp thời các sự cố, tai nạn lao động hoặc nguy cơ tiềm ẩn. Họ cũng có quyền từ chối thực hiện công việc khi không đảm bảo an toàn và phải tham gia vào công tác khắc phục sự cố khi có yêu cầu.
Hồ sơ an toàn trong thi công xây dựng
Theo quy định hồ sơ an toàn xây dựng bao gồm các loại giấy tờ sau:
- Quyết định thành lập ban an toan lao động của cty;
- Quyết định thành lập mạng lưới an toàn vệ sinh viên của từng dự án;
- Phiếu giao việc cho cán bộ an toàn;
- Nội quy công trường (Nội quy an toàn công trường xây dựng);
- Nội quy an toàn lao động;
- Danh sách công nhân
- Bản cam kết đã học an toàn xây dựng
- Bản cam kết an toàn thi công xây dựng (Tải mẫu bản cam kết an toàn xây dựng)
- Biên bản huấn luyện ATLĐ;
- Nội dung học an toàn;
- Nhật ký an toàn;
- Sổ giao việc;
- Sổ kiến nghị;
- Sổ theo dõi cấp phát phương tiện bảo vệ cá nhân;
- Sổ theo dõi công tác huấn luyện an toàn;
- Sổ theo dõi tai nạn lao động;
- Sổ theo dõi công tác khám sức khỏe và bệnh nghề nghiệp;
- Sổ theo dõi máy móc thiết bị.
>> Xem thêm: Dịch Vụ Bảo Vệ Công Trường 24/7 – An Tâm Cho Mọi Dự Án
Quy định và quy chuẩn an toàn trong thi công xây dựng công trình
Quy chuẩn an toàn xây dựng, hay các tiêu chuẩn an toàn trong xây dựng, hiện nay được quy định trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 18:2014/BXD. Quy chuẩn này bao gồm các yêu cầu kỹ thuật về an toàn lao động trong thi công các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và hạ tầng kỹ thuật đô thị. Dưới đây là một số nội dung quan trọng của quy định an toàn trong xây dựng:
Yêu cầu chung về an toàn trong công trường xây dựng
- Không được phép bắt đầu thi công nếu thiếu tài liệu thiết kế biện pháp kỹ thuật và hồ sơ tổ chức thi công đầy đủ, bao gồm các biện pháp bảo đảm an toàn lao động và phòng chống cháy nổ.
- Người lao động làm việc trên cao hoặc ở các hầm sâu phải sử dụng túi đựng dụng cụ và không được thả, ném vật liệu, dụng cụ từ trên cao xuống.
- Đối với công việc trên sông nước, người lao động phải được huấn luyện bơi và trang bị đầy đủ thuyền, phao cứu sinh, và các dụng cụ cấp cứu.
- Tất cả người lao động phải sử dụng đầy đủ các phương tiện bảo hộ cá nhân khi làm việc trên công trường.
- Các công việc trên độ cao từ 2m trở lên hoặc dưới 2m nếu có nguy cơ gặp chướng ngại vật cần phải có dây đai hoặc lưới an toàn. Không được phép làm việc khi chưa có biện pháp bảo vệ an toàn phù hợp.
Quy định về thi công tại các khu vực nguy hiểm
- Không được thi công đồng thời trên nhiều tầng nếu không có thiết bị bảo vệ an toàn cho những người làm việc dưới.
- Cấm làm việc trên giàn giáo, cột điện, mái nhà hai tầng trở lên trong điều kiện thời tiết xấu như mưa bão hoặc gió cấp 5 trở lên.
- Cần có biện pháp bảo vệ để phòng tránh khí độc và sự cố sập lở khi thi công ở các hầm ngầm, giếng sâu hoặc thùng kín.
- Công trường phải có hệ thống chiếu sáng đủ tiêu chuẩn và không được phép thi công vào ban đêm ở những nơi thiếu ánh sáng phù hợp.
An toàn trong các công tác đặc thù
- Cần có các biện pháp an toàn điện nghiêm ngặt trong thi công, bao gồm việc lắp đặt, sử dụng và sửa chữa thiết bị điện và mạng lưới điện trên công trường, tuân thủ các quy định an toàn điện trong QCVN 5:2009/BCT, QCVN 6:2009/BCT và các tiêu chuẩn khác.
- Các công tác bốc xếp, vận chuyển, khoan, hàn, và sử dụng giàn giáo cũng cần tuân thủ các quy chuẩn an toàn đặc biệt, nhằm đảm bảo không gây nguy hiểm cho người lao động và tài sản.
Tiêu chuẩn về tổ chức mặt bằng công trường xây dựng
- Khu vực công trường phải được rào chắn và có trạm gác để ngăn người không có nhiệm vụ ra vào.
- Mặt bằng công trường phải có hệ thống thoát nước để đảm bảo khu vực thi công luôn khô ráo và sạch sẽ.
- Các giếng, hầm và hố phải được đậy kín hoặc rào chắn an toàn để bảo vệ người lao động.
An toàn khi làm việc với máy móc và thiết bị
- Các biện pháp an toàn phải được thực hiện nghiêm túc khi sử dụng dụng cụ cầm tay, xe máy xây dựng, máy khoan, và các thiết bị khác.
- Khi sử dụng thiết bị và máy móc, người lao động cần được huấn luyện kỹ lưỡng và trang bị bảo hộ đầy đủ để giảm thiểu rủi ro tai nạn.
An toàn trong các công tác xây dựng cụ thể
- Quy chuẩn an toàn cũng quy định chi tiết về các công việc như lắp ghép, làm việc trên cao, lắp đặt hệ thống điện, sản xuất vữa và bê tông, xây tường và các công tác hoàn thiện khác.
- Đặc biệt, các công trình thi công trên mặt nước, như cầu và cảng, cũng phải tuân thủ các biện pháp bảo đảm an toàn nghiêm ngặt.
>> Xem thêm: Cập Nhật Các Quy Định Về An Toàn Lao Động Mới Nhất
Tóm lại, việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn lao động là trách nhiệm của mọi bên liên quan trong ngành xây dựng. Đảm bảo an toàn không chỉ bảo vệ người lao động mà còn góp phần nâng cao chất lượng công trình. Vì vậy, việc nâng cao ý thức và thực hành an toàn lao động trong xây dựng là yêu cầu cấp thiết trong mỗi công trường xây dựng. Hy vọng những thông tin của Bảo vệ Song Hoả Long cung cấp hữu ích cho bạn.
